Niemowlęta są podatne na występowanie alergii skórnych, które mogą być powodowane przez niektóre składniki pokarmowe, jak również te zawarte w kosmetykach do pielęgnacji. Objawy alergii skórnej są źródłem dyskomfortu, a nawet bólu i świądu dla maluszka, dlatego poza eliminacją potencjalnych alergenów konieczna jest szczególna dbałość o wrażliwą skórę.

Czym jest alergia skórna?

Choroby alergiczne są jednymi z najczęściej diagnozowanych schorzeń u dzieci, a częstotliwość ich występowania stale rośnie. Przyczyną alergii jest nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego na czynniki, które dla osoby zdrowej są obojętne, jednak przez organizm alergika zostają rozpoznane jako zagrożenie. W konsekwencji niewłaściwego rozpoznania danego czynnika organizm uruchamia przeciwciała, których celem jest eliminacja zagrożenia z ustroju.

Odczyny skórne są typem alergii – zespołem objawów, które rozwijają się na skórze i/lub błonach śluzowych po kontakcie z alergenem. Niekiedy alergia skórna u niemowląt występuje oddzielnie, jednak w wielu przypadkach towarzyszą jej objawy alergii pokarmowej (np. biegunki, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia) i wziewnej (np. objawy astmy oskrzelowej).    

Co może spowodować alergię skórną?

Jedną z możliwych przyczyn alergii skórnej u niemowląt jest kontakt z substancjami uczulającymi. Mogą być to składniki kosmetyków, środków piorących, czy nawet metale ciężkie (głównie nikiel), zawarte m.in. w elementach odzieży, biżuterii, czy telefonach komórkowych. Bezpośrednia styczność skóry z alergenem może wywołać alergię kontaktową.

Za objawy skórne mogą odpowiadać także alergeny pokarmowe. Najczęściej są to białka zawarte w mleku, ale też owoce i warzywa. Zmiany skórne po zjedzeniu pokarmu zawierającego alergeny u niemowląt najczęściej obejmują twarz, okolice za uszami, ale też tułów. U starszych dzieci symptomy częściej obejmują zgięcia kolan i łokci. 

Uczulać mogą również alergeny wziewne, którymi mogą być pyłki roślin, roztocze kurzu domowego, czy białka zawarte w ślinie zwierząt, co potocznie określa się jako uczulenie na sierść. W przypadku alergii wziewnej objawy skórne zwykle występują jednocześnie z objawami ze strony górnych dróg oddechowych (kaszel, kichanie). Może występować również łzawienie i zaczerwienienie oczu. 

Alergeny pokarmowe, wziewne i kontaktowe często są czynnikami, które wyzwalają u niemowląt atopowe zapalenie skóry (AZS). Jest to choroba alergiczna, ale na jej występowanie wpływają także czynniki genetyczne i środowiskowe.  

Jakie są objawy alergii skórnej u niemowląt?

Nadmierna odpowiedź układu odpornościowego na kontakt z alergenem wiąże się z wytwarzaniem przeciwciał i mediatorów procesów zapalnych (głównie histaminy). Ich zwiększona produkcja wywołuje szereg zmian skórnych, takich jak:

• wysypka na różnych obszarach ciała;
• wykwity, grudki, pęcherzyki, krostki;
• swędzenie skóry;
• zaczerwienienie, pokrzywka;
• niekiedy obrzęk;
• nadmierna suchość, łuszczenie (zwłaszcza po dłuższym czasie występowania objawów).

W trakcie reakcji alergicznej, zwłaszcza ze względu na często uporczywe swędzenie, niemowlę może być niespokojne i płaczliwe. Maluch może mieć trudności z zasypianiem i często przebudzać się w nocy, co dodatkowo pogłębia jego rozdrażnienie.  

Z kolei symptomy alergii kontaktowej najczęściej rozwijają się po kilku–kilkudziesięciu godzinach i mogą utrzymywać się nawet kilka tygodni. Są to głównie:

• wysypka, zwykle w miejscu styczności z alergenem;
• swędzenie skóry, 
• zaczerwienienie, suchość;
• w cięższych przypadkach sączące się pęcherze.

Na czym polega leczenie alergii skórnej? 

Należy pamiętać, że nie każda wysypka czy egzema jest spowodowana alergią. Niemowlęta mają bardzo delikatną skórę, która jest podatna na przegrzanie, odparzenia i wysuszenie. Musisz też wiedzieć, że niektóre pokarmy i związki chemiczne zawarte w kosmetykach mogą wywoływać odczyny skórne bez udziału układu immunologicznego. Są to różnego rodzaju nietolerancje i alergie rzekome.  Jeśli więc zaobserwujesz na ciele malucha zmiany skórne, najbezpieczniej udać się do lekarza. 

Nie ma możliwości całkowitego wyleczenia alergii. Immunoterapia (odczulanie) pozwala na wzmocnienie układu immunologicznego i usunięcie objawów alergii, ale metoda ta stosowana jest u starszych dzieci. Podstawą łagodzenia każdego typu alergii u niemowląt jest więc unikanie czynnika uczulającego, dlatego konieczne jest zdiagnozowanie, co szkodzi maluchowi. Niekiedy wskazane jest stosowanie leków przeciwalergicznych działających miejscowo lub ogólnie, ale tylko z zalecenia lekarza.

Jak łagodzić objawy alergii skórnej u niemowląt?

Bardzo ważna przy alergii skórnej u niemowląt jest odpowiednia pielęgnacja. Podrażnioną skórę niemowląt należy przede wszystkim intensywnie nawilżać, tak aby zredukować wysuszenie i złagodzić nieprzyjemny dla maluszka świąd. Wybieraj łagodne preparaty, które są dedykowane dla wrażliwej skóry dzieci od pierwszego dnia życia, np. maść Linoeparol. Wspomaga ona regenerację suchego naskórka, nawilża i zabezpiecza skórę przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. 

Każdy nowy kosmetyk i środek piorący musi być wprowadzany z dużą ostrożnością. Ubranka powinny być miękkie i zapewniające skórze przewiew. Należy prać je w hipoalergicznych proszkach i płynach. Malucha trzeba bacznie obserwować również wprowadzając każdy nowy pokarm.

nr OTC/10927/06/22