Co to jest Akcja Żonkile i skąd się wzięła?

Akcja Żonkile to ogólnopolska kampania społeczna organizowana każdego roku 19 kwietnia, w rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim. To dzień, w którym w całym kraju – i poza jego granicami – ludzie przypinają do ubrań papierowe żółte żonkile, wyrażając w ten sposób pamięć i szacunek dla tych, którzy w 1943 roku podjęli heroiczną walkę o godność i wolność

Powstanie w getcie warszawskim było pierwszym miejskim zrywem zbrojnym przeciwko nazistom w okupowanej Europie. Choć zakończyło się klęską militarną, miało olbrzymie znaczenie moralne i symboliczne. Akcja Żonkile jest formą współczesnego hołdu, który łączy pokolenia, kultury i środowiska. Przypomina, że pamięć o przeszłości może i powinna żyć także w nowoczesnym społeczeństwie

Skąd wzięły się żonkile jako symbol?

Żółty żonkil stał się symbolem pamięci o powstaniu dzięki jednemu z jego przywódców – Markowi Edelmanowi, ostatniemu żyjącemu dowódcy. Co roku 19 kwietnia otrzymywał on anonimowe bukiety żonkili, które składał pod Pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie. To właśnie ten prosty gest – wręczenie żółtego kwiatu – stał się inspiracją dla współczesnej akcji społecznej

Żonkil kojarzy się z nadzieją, pamięcią i odwagą. Kwiat ten kwitnie wiosną – dokładnie wtedy, gdy miało miejsce powstanie. Jest też kwiatem życia, subtelnie przypominającym, że nawet w najciemniejszych czasach można znaleźć iskierkę światła

Jak wygląda udział w Akcji Żonkile?

Akcja ma charakter otwarty – wziąć w niej udział może dosłownie każdy. Możesz to zrobić w pojedynkę, z rodziną, klasą szkolną, zespołem w pracy, a nawet ze znajomymi w mediach społecznościowych. Sposobów jest wiele i nie wymagają one wielkiego wysiłku, a jedynie chęci

Najprostszy gest to przypięcie żółtego żonkila do ubrania 19 kwietnia. Można też wydrukować szablon papierowego kwiatu, który dostępny jest w wielu internetowych źródłach, wyciąć go i nosić z dumą przez cały dzień. W szkołach i bibliotekach organizowane są pogadanki, warsztaty, a nawet wystawy edukacyjne. W wielu miastach wolontariusze rozdają kwiaty przechodniom, zachęcając do refleksji

Jeśli chcesz zaangażować się bardziej – możesz zorganizować lokalne wydarzenie, poprowadzić zajęcia z dziećmi lub młodzieżą albo opowiedzieć o historii powstania w swoich mediach społecznościowych. Im więcej osób pozna tę historię, tym trwalsza stanie się nasza zbiorowa pamięć

Co oznacza hasło przewodnie „Odwaga”?

Każdego roku Akcja Żonkile ma swoje motto. Hasło „Odwaga” to motyw przewodni wielu edycji i nieprzypadkowo wraca w kontekście wydarzeń sprzed ponad 80 lat. Odwaga tych, którzy wiedzieli, że stoją przed niemożliwym wyborem, ale mimo to chwycili za broń, by nie umrzeć w milczeniu, inspiruje kolejne pokolenia

Dziś odwaga nie musi oznaczać walki zbrojnej. Może być codziennym wyborem: powiedzeniem „nie” nienawiści, otwartością na inność, bronieniem wartości, które są fundamentem demokracji. Akcja Żonkile przypomina, że historia nie kończy się w podręcznikach – to, jak ją rozumiemy i przeżywamy, ma wpływ na nasze tu i teraz

Dlaczego warto przyłączyć się do tej inicjatywy?

Akcja Żonkile jest wyjątkowa z wielu powodów. Po pierwsze, to kampania społeczna, która łączy w sobie pamięć historyczną, edukację obywatelską i działania artystyczne. Po drugie, daje możliwość wyrażenia solidarności bez wielkich słów – wystarczy drobny gest, by pokazać, że się pamięta

Udział w akcji to także dobra okazja do rozmowy z dziećmi i młodzieżą na tematy trudne, ale niezwykle istotne. Opowieść o powstaniu w getcie warszawskim może być punktem wyjścia do rozmów o odwadze, godności, tolerancji i prawach człowieka. To również doskonały moment, by zastanowić się nad tym, jaką rolę odgrywa historia w naszym codziennym życiu

Żonkil, choć niewielki, staje się w tej akcji potężnym symbolem. Daje początek rozmowom, edukuje, wzrusza i jednoczy. I może właśnie dlatego tak wiele osób każdego roku z dumą przypina go do piersi

Jak rozmawiać z dziećmi o Akcji Żonkile?

Rozmowa z dziećmi o trudnych tematach historycznych bywa wyzwaniem, ale Akcja Żonkile dostarcza świetnych narzędzi. Można zacząć od symboliki kwiatu – opowiedzieć o żonkilach jako o znaku pamięci, ciepła i dobra. Następnie, dostosowując język do wieku dziecka, można opowiedzieć, że kiedyś w Polsce ludzie byli niesprawiedliwie traktowani tylko dlatego, że byli Żydami. Powstańcy w getcie nie chcieli się na to zgodzić, więc walczyli o swoją wolność

Warto dodać, że dziś możemy kontynuować ich dziedzictwo nie przez walkę, ale przez szacunek dla innych, pomoc słabszym i mówienie głośno, kiedy ktoś jest źle traktowany. Nawet przedszkolak zrozumie sens tych słów, jeśli będą przekazane z empatią i prostotą